Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.
Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση, κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά, με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.
Η βία μεταξύ των μαθητών μπορεί να πάρει τις εξής μορφές:
α) σωματική (σπρωξίματα, κλωτσιές, μπουνιές, χαστούκια, τράβηγμα μαλλιών κ.τ.λ.)
β) συναισθηματική (σκόπιμη απομόνωση του παιδιού, να λερώνουν, να κρύβουν, να καταστρέφουν τα πράγματά του, να το εκβιάζουν για χρήματα, να το απειλούν κ.τ.λ.)
γ) λεκτική (κοροϊδία, βρίσιμο, σαρκασμός, ειρωνεία, διάδοση ψευδούς φήμης, χειρονομίες, συκοφαντικά γκράφιτι κ.τ.λ.)
δ) σεξουαλική (ανεπιθύμητο άγγιγμα, απειλές, προσβλητικά μηνύματα, χυδαία γράμματα και εικόνες, πειράγματα κ.τ.λ..) και
ε) ηλεκτρονική (χρήση διαδικτύου, email, chat room, και κινητών με προσβλητικό και απειλητικό περιεχόμενο. Στην διεθνή επιστημονική ορολογία το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως cyberbullying).
Ο σχολικός εκφοβισμός επηρεάζει τα παιδιά αρνητικά σε ψυχοσυναισθηματικό, κοινωνικό, σωματικό επίπεδο και έχει αντίκτυπο στις σχολικές επιδόσεις όλων των εμπλεκόμενων, όπως είναι ο θύτης, το θύμα και οι παρατηρητές.
Έρευνες έχουν δείξει πως ο σχολικός εκφοβισμός, συνδέεται με αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης, με χαμηλές σχολικές επιδόσεις και με αισθήματα κατάθλιψης, τόσο στα θύματα όσο και στο θύτη, βραχυπρόθεσμα όπως και μακροπρόθεσμα. Επίσης, τα παιδιά αυτά μπορεί να παρουσιάσουν απότομες εναλλαγές στη διάθεση, δυσκολίες ύπνου και να παρουσιάζονται απομονωμένα.
Βάσει ερευνών, οι λόγοι για τους οποίους εμφανίζεται ο σχολικός εκφοβισμός ποικίλουν, είτε είναι λόγω διαφορετικής σωματικής διάπλασης, εμφάνισης, σεξουαλικού προσανατολισμού, θρησκείας και τόπου καταγωγής. Το κοινό στοιχείο των λόγων εκφοβισμού είναι η διαφορετικότητα, ως εκ τούτου δύο από τις αιτίες του σχολικού εκφοβισμού φαίνεται να είναι ο φόβος προς το διαφορετικό και η έλλειψη ενσυναίσθησης. Επομένως, είναι σημαντικό όλα τα εμπλεκόμενα μέρη όπως είναι οι δάσκαλοι, οι γονείς/κηδεμόνες, εκπαιδευτικοί, σύμβουλοι και ψυχολόγοι, να είναι σε θέση να δράσουν προληπτικά, να δημιουργούν ένα κλίμα ασφάλειας, συμπερίληψης και ανοιχτού διαλόγου.
Το Κέντρο Πρόληψης ΟΡΦΕΑΣ υλοποιεί παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς κατά τη διάρκεια όλης της σχολικής χρονιάς, δίνοντας έμφαση στην ενσυναίσθηση και στον ρόλο των παιδιών - παρατηρητών.
